Бизнес жоспарлауды а?паратты? ?амтамасыз ету

Бизнес-жоспар дегеніміз не?

Бизнес-жоспар – бұл бизнестің, әдетте, стартаптың өз мақсаттарын қалай анықтайтынын және оның мақсатына жету жолын егжей-тегжейлі сипаттайтын жазбаша құжат. Бизнес-жоспар фирмаға маркетингтік, қаржылық және операциялық жағынан жазбаша жол картасын ұсынады.

Бизнес жоспарлар – бұл компания дәлелденген тәжірибе орнатқанға дейін инвестицияларды тарту үшін қолданылатын маңызды құжаттар. Олар сондай-ақ компаниялар үшін алға қарай ұмтылу үшін жақсы әдіс болып табылады.

Олар әсіресе жаңа бизнес үшін пайдалы болғанымен, әр компанияда бизнес-жоспар болуы керек. Ең дұрысы, жоспар мақсаттардың орындалғанын немесе өзгергенін және дамығанын анықтау үшін мезгіл-мезгіл қаралып, жаңарып отырады. Кейде, жаңа бағытта қозғалуға шешім қабылдаған белгіленген бизнес үшін жаңа бизнес-жоспар құрылады.

Бизнес жоспарларды түсіну

Бизнес-жоспар – кез-келген стартап бизнесі жұмысын бастағанға дейін болуы керек негізгі құжат. Банктер мен венчурлық компаниялар көбінесе жаңа бизнеске капитал беруді қарастырмас бұрын өміршең бизнес-жоспар жазуды міндетті шарт ретінде қарастырады.

Бизнес-жоспарсыз жұмыс істеу әдетте жақсы идея емес. Шын мәнінде, өте аз компаниялар ұзақ уақыт жұмыс істей алмайды. Жақсы бизнес-жоспар құрудың және оны ұстанудың көп пайдасы бар, соның ішінде идеяны оған көп ақша жұмсамай, ақыр соңында ұтылып қалмай ойлана білу.

Жақсы бизнес-жоспар компанияның қабылдаған әрбір шешімінің барлық болжамды шығындары мен мүмкін болатын ақауларын көрсетуі керек. Бизнес-жоспарлар, тіпті сол саладағы бәсекелестер арасында да сирек бірдей. Бірақ олардың барлығы бірдей негізгі элементтерге ие, соның ішінде бизнестің қысқаша мазмұны және бизнестің, оның қызметтері мен өнімдерінің егжей-тегжейлі сипаттамасы. Онда бизнестің өз мақсатына қалай жетуге ниетті екендігі айтылады.

Жоспарда бизнестің қай саласы болатындығы және оның өзінің әлеуетті бәсекелестерінен қалай ерекшеленетіні туралы, ең болмағанда, шолуы болуы керек.

Бизнес жоспарлардың түрлері

Бизнес-жоспарлар компанияларға олардың мақсаттарын анықтауға және өз жолында қалуға көмектеседі. Олар компанияларға өздерін бастауға және басқаруға, жұмыс істеп болғаннан кейін өсуге көмектесуге көмектеседі. Олар сондай-ақ адамдармен жұмыс істеуге және бизнеске ақша салуға мүмкіндік беретін құрал ретінде әрекет етеді.

Дұрыс немесе бұрыс бизнес жоспарлар болмаса да, олар екі түрлі санатқа бөлінуі мүмкін – дәстүрлі немесе арық стартап. Шағын бизнес әкімшілігінің айтуынша, дәстүрлі бизнес-жоспар ең кең таралған болып табылады. Олар стандартты, әр бөлімде толығырақ. Бұлар әлдеқайда ұзағырақ және көп жұмысты қажет етеді.

Арық стартап бизнес-жоспарлары, керісінше, стандартты құрылымды пайдаланады, дегенмен олар бизнес әлемінде көп кездеспейді. Бұл бизнес-жоспарлар қысқа, бір парақтай қысқа және егжей-тегжейлі емес. Егер компания осындай жоспарды қолданса, инвестор немесе несие беруші сұраса, олар толығырақ мәлімет беруі керек.

Ерекше мәселелер

Фирманы? ?ркениетті ?аржылы? менеджментін ?алыптастыруда ішкі бас?аруды орнатуды? технологиясы бірінші кезекке шы?ады.

Б?л ?лкен ?рі е?бекті к?п ?ажет ететін ж?мыс. Оны? ??рамына мынадай іс-шаралар кіреді:

1. ?аржылы? ашы?тылы?ты? талаптарын ескере отырып, к?сіпорынды бас?аруды? механизмін ?айта ??ру. Мысалы, ірі к?сіпорындар мен холдингтер ?шін бюджеттік бас?ару е? тиімді ж?йе болып табылады.

2. ?ндірісті бизнес-бірліктерге б?ле отырып, с?йкес ?йымды? ??рылымды? бас?аруды дайындау.

3. Ж?мысты? барлы? ба?ыттары бойынша м?ліметтерді ала алатындай етіп, ?аржылы? ?ызметті? ж?мысын ?йымдастыру:

– ?аржылы? бас?аруды? объектілері бойынша;

– бас?ару ?дерістері бойынша (жоспарлау, талдау, болжау); – ?аржылы? а?ымдар бойынша.

Керек бол?ан жа?дайда заманауи ?аржылы? бас?аруды? ?дістері, т?сілдері мен ?а?идаларын пайдалана отырып, ?аржылы? ?ызметті ?дістемелік жа?ынан жабды?тау керек, я?ни ?ызметкерлерге жа?а ж?мыс шарттарын ?йрету.

4. Фирма?а ж?не оны? ?р б?ліміне арнал?ан бас?ару есебіні? стандарттарын дайындау: есептілікті? формасы, мерзімі, а?паратты? а?ымны? ж?йесі, ??жаттарды ??деу ж?не т.б. Бас?арушылы? ?аржылы? есеп пен бухгалтерлік есепті? бірлесуіне ?ол жеткізу ?те ма?ызды, себебі на?ты ?аржылы? а?паратты? к?зі фирманы? есептілігі болып табылады.

Б?л кезе?ні? ма?саты – ?шінші кезе?ні? ж?мысы бойынша аны?тал?ан оперативтік кіріс пен талаптар?а ?атысты ?ажетті ?аржылы? а?параттарды жина?тау.

Фирма ?ызметіні? ж?мыс к?лемін шешу мен оны? ?иынды?тарыны? с?ра?тарына байланысты ?аржылы? бас?ару ірі к?сіпорындарда сипатталуы м?мкін, орта к?сіпорындарды? ?аржылы? б?лімшесі болып ?аржылы? директор немесе тек бухгалтерлік есеппен айналысатын бас бухгалтер ?ана емес, кішігірім к?сіпорындарды? ?аржылы? стратегиялармен айналысуы м?мкін.

?аржылы? есептілікке ?ойылатын талап – к?сіпорынны? шаруашылы? операцияларыны? есебін ж?ргізу ж?не жарияланатын ?аржылы? есептіліктерді? стандарттар мен талаптар?а сай болуын ?амтамасыз ету.

Аналитикалы? б?лім к?сіпорынны? ?аржылы? жа?дайын талдайды ж?не ба?алайды: т?сім, ?ткізу к?лемі, ?тімділік пен рентабельділікті ?олдау бойынша жоспарлан?ан тапсырмаларды орындау. Сонымен ?атар нары? конъюктурасы, контрагенттік ж?не ??сас к?сіпорындарды? к?рсеткіштерін ба?ылай отырып, ?аржылы? к?рсеткіштерді болжап отырулары керек. Осы б?лімні? мамандары ?сынылатын инвестициялы? жобалар?а ба?алау жасай алады.

Негізгі жоспарлы ??жаттарды дайындаумен ?аржылы? жоспарлау б?лімі айналысады: кірістер мен шы?ыстар балансы, а?ша ?аражаттары ?оз?алысыны? бюджеті, активтер мен пассивтерді? жоспарлы балансы. Жоспарлау ?дерісіні? а?паратты? негізі – аналитикалы? ж?не оперативті б?лімдерді?, бухгалтерлік есепті?, бас?а да фирманы? экономикалы? ?ызметтеріні?, сонымен ?атар нормативтеу мен н?с?аулы? м?ліметтеріні? к?рсеткіштері.

?айталау?а арнал?ан с?ра?тар

1. Фирма ?аржыларын бас?ару ма?саты мен міндеттерін ашып, аны?тама бері?із.

2. Фирма ?аржысын бас?ару ?ызметтерін ата?ыз.

3. Фирмада?ы ?аржылы? ж?мысты ?йымдастыру орындары мен оларды? ?ызметі туралы не білесіз?

4. ?аза?стан Республикасында фирмалар ?андай к?сіпкерлік нысандарда ?ызмет жасайды?

5. ?аза?стан Республикасында к?сіпкерлікті ?олдауды? ?андай шараларын білесіз?

6. ?аза?стан Республикасында к?сіпкерлікті? даму динамикасын аны?тауды? а?паратты? к?здерін ата?ыз.

Данный текст является ознакомительным фрагментом.

Сабақ:  №	Мектеп: Қандыағаш қалалық  №4 ОМ Бекітілді   ____________ оқу ісінің орынбасары
Пәні: информатика
Күні:	Мұғалімнің аты-жөні:
Сынып:	Қатысқандар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақ тақырыбы:	Программалық қамтамасыз ету
Сабақ негізделген оқу мақсаты	5.1.2.1 «Программалық  қамтамасыз ету» ұғымның түсіндіру
Сабақ  мақсаттары	Барлық оқушылар:       Программалық жабдықтамасы туралы біледі. Программалық жабдықтаманың қызметімен танысады. Оқушылардың басым бөлігі:   Программалық жабдықтаманың түрлерге бөлінетінін құрылымын, қызметін ажырата алады. Кейбір оқушылар:  ОЖ-ні іске қосуды, тапсырмалар тақтасының таңбаларын пайдалануды, қосымшаларға мысал келтіре алады.
Тілдік мақсат	Оқушылар: Программалық жабдықтаманың түрлерін атау. Негізгі сөздер мен тіркестер: ОЖ, ЖПЖ,ҚПЖ,ПЖ, қосымшалар Сыныптағы диалог үшін пайдалы тілдік бірліктер: Қалай ойлайсыңдар, неге ОЖ-нің біреуі кең тараған? Компьютерден басқа қандай құрылғыларда ОЖ бар? Талқылауға арналған тармақтар: 1.Компьютердің программалық жабдықтамасы деген не? 2.ОЖ қашан жүктеледі? 3.Компьютерлеріңде қандай ОЖ орнатылған? 4.Қосымшаларға қандай программа жатады? 5.Программалық жабдықтаманың қандай түрін өздеріңе құруға болады?
Бағалау критерийлері	Программалар қалай сақталатынын анықтайды. Операциялық жүйенің басты қызметін сипаттайды. Программалық қамтамасыз ету қалай жіктелетінін түсінеді. Программаның жұмыс істеу схемасын құрастырады. Арнай мақсаттағы программаларға мысал келтіреді. Жалпы мақсаттағы программалар мен арнайы мақсаттағы программаларды бір — бірімен салыстырады. Сабақ барысында алынған мәліметтерді қайта қарайды. Программалық қамтамасыз етудің жалпы сипаттамасы мен жіктелуін түйіндейді.
Құндылықтарды анықтау	Программалық қамсыздандыру тақырыбын түсіндіре отырып  оқушыларды ойлау,есте сақтау,және алған білімдерін өмірде қолдануға үйрету. Мәңгілік ел идеясын дамытуға тәрбиелеу.
Пәнаралық байланыс
Алдыңғы тақырып	Ақпараттың өлшем бірліктері.
Жоспар
Жоспарлаған уақыт	Жоспарлаған жаттығулар (төмендегі жоспарланған жаттығулармен қатар ескертпелерді жазыңыз)	Ресурстар
Басталуы «Өрмекші торы» әдісі арқылы өткенді қайталау	Шаттық шеңберін құру  Сыныпта жағымды психологиялық ахуал тудыру. Ұйымдастыру. Сурет қиындылары  арқылы  2 топқа бірігу. Оқушылардың өткен тақырыпты «өрмекші  торы » әдісі арқылы пысықтаймын. -Ақпарттың қандай өлшем бірліктері бар? -Хабарламаның ақпартың көлемі деген не? -Бит дегеніміз не? -Ақпартты жеткізу жылдамдығы дегеніміз не? -Не үшін компьютерде ақпараттар 0 мен 1 сандары арқылы беріледі? -Неліктен жыл өткен сайын әлемдегі ақпарттар саны жылдам көбейуде?	Үлестірмелер, оқулық, жұмыс дәптері
Ортасы	Мұғалім әрекеті       Жаңа тақырыпты «Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі арқылы тақырыпты  оқуға тапсырмалар беріледі. 1-топ:жүйелік программалық жабдықтама және қолданбалы программалық жабдықтама  2-топ: программалау жүйелері және операциялық жүйе 2 топқа берілген тақырыпты постер қорғауды ұсы намын.	Оқушы әрекеті ұғымын түсініп алады. Керекті мағлұматтарды дәптерлеріне жазады. Оқушылар берілген тақырыпты оқиды.Постер қорғайды Өзгелерді тыңдай отырып, өз білімін толықтырады.	Оқулық, маркерлер, плакаттар,  стикерлер, үлестірме қағаздар, интерактивті тақта
Деңгейлік практикалық тапсырмалар	Оқушыларға деңгейлік практикалық тапсырманы орындауға беремін. Компьютердегі тәжірибелік жұмыс Оқулықтағы 63,64,65 бет	Оқушылар дәптерге және компьютерге практикалық тапсырманы орындайды.	Оқулық, дәптер, компьютер
Тест тапсырмасы	Тест тапсырмасын  дәптерлеріне орындауға беремін Оқулықтағы 66-67 бет Жауабы: 1-в;  2-с; 3-д; 4-в; 5-а; 6-с; 7-а	Оқушылар  тест  тапсырманы дәптерлеріне  орындайды. Жауабын тексертеді	оқулық, дәптер
Аяқталуы   Кері байланыс	Табыс сатысы әдісі	«Табыс сатысы» әдісі: кәдімгі сатының суреті, сатының  1 — баспалдағы Мен… БІЛЕМІН  2 – баспалдағы                      Мен…ТҮСІНЕМІН,  3 — баспалдағы Мен… ЖАСАЙ АЛАМЫН	Оқулық, Үлестірме қағаздар
Бағалау критерийлары	1.Қолданбалы және жүйелік  программа ұғымын түсінеді. 2. Программалық жабдықтаманың түрлерге бөлінетінін құрылымын, қызметін ажырата алады. 3.Алғашқы шыққан операциялық жүйе мен қазіргі операциялардың айырмашылықтарын біледі.	Дискрипторлар 1.Қолданбалы және жүйелік  программа ұғымын түсінді. 2. Программалық жабдықтаманың түрлерге бөлінетінін құрылымын, қызметін ажыратады. 3.Алғашқы шыққан операциялық жүйе мен қазіргі операциялардың айырмашылықтарын біледі.

Просмотр содержимого документа

«Бағдарламалық қамтамасыз ету»

Нарықтық  экономика  жағдайында  бизнес-жоспар  кәсіпкерліктің  әр түрлі  сферасында  қолданылатын  іс-әрекет  құралы  болып  табылады.  Бизнес- жоспар   фирма бастықтарының компания табыстылығын арттыру үшін алдына  қойған  мақсаттарына  қалай жету  керектігін көрсетеді.  Дұрыс  жасалған  бизнес-жоспар  фирманың  өсуіне,  нарықта  позицияларға  ие  болуына,  инвестициялар  мен  кредит  ресурстарын  тартуға өз септігін тигізеді.   

         Бизнес-жоспар  жүйелі түрде  жаңарып отырады,  оған  фирма  ішіндегі  және  фирма  жұмыс атқаратын  нарықтағы  өзгерістер  әсер еріп отырады.  Осылайша, бизнес-жоспар  кәсіпкерге  өз  ісінің  жетістігін  фирма  ішілік  және макроэкономикалық  зерттеулер  негізінде  бағалауға,  сонымен  қатар  ағымдық   операцияларды  қадағалауға,  көмектеседі. Бизнес-жоспар  нарық  жағдайындағы  ең  қажетті  құрал  болып  табылады.  Оның  себебін  төменде  келтірілетін  бизнес-жоспардың  мақсаты  мен  атқаратын  қызметінен  көруге  болады.

        Бизнес-жоспар  құрудың   негізгі  мақсаты  —   фирманың  қысқа  мерзімге  және  ұзақ  мерзімге  нарықтық  қажеттіліктеріне  сәйкес  шаруашылық  іс-әрекетті  жоспарлау  және  қажетті  ресурстарды  тарту  болып  табылады.  Бизнес -жоспар  құрудың  басқа  мақсаттары  әр  түрлі  болуы  мүмкін,  мәселен:

—        белгіленген  нәтижелерге  жетудің  жүзеге  асу  дәрежесін  анқтау; 

—        белгілі  бір  тұлға  топтарына   жұмыс  атқарып  тұрған  фирманың  іс-әрекетін  қайта  ұйымдастыру  немесе  жаңадан  құрудың  мақсаттылығын  дәлелдеуҮ

—        компания  қызметкерлерін  жобада  көрсетілген  сапалы немесе  сандық көрсеткіштерге  жету  мүмкіндігіне  көндіру;

     Бизнес-жоспар  кәсіпкерге  фирманың  қызмет  етуімен  байланысты  келесі  тапсырмаларды  шешуге  көмектеседі :

—        іс-әректтің  наақты  бағыттарын  анықтау Ү

—        өнімді  өндіруге  және  өткізуге  кететін  шығындарды  анықтау, ол  шығындарды  жобаның  потенциялды  пайдасын  анықтау  үшін  өнім  сатылатын  бағамен  салыстыру ;

—        фирма  кадрларының  фирмаға  сай  келетіндігін  және  алға  қойған  мақсаттарға  жету  үшін  жұмысшылар  еңбегінің  мотивизацияларын  анықтау;

—    фирманың  матиралдық  және  қаржылық  жағдайын  зерттеу  және                белгіленген  мақсатқа  жету  үшін  фирманың  материялдық  және  қаржылық  ресурстары  сай  келетінін,   келмейтінін  анықтау; 

— биснес-жоспардың  іске  асуына  кедергі  болатын  қиындықтарды  алдын-ала  анықтау  және  тәуекелдерді  есептеу;

     Қазіргі  практикада  бизнес-жоспар  төрт  түрлі  қызмет  атқарады. Оның бірінші қызметі   бизнестің   стратегиясын  құруға  бизнес  жоспарды  қолдану  мүмкіндігімен  байланысты.   Бұл  қызметті  кәсіпорынды  құрған  кезде  және  іс-әрекеттің  жаңа  бағыттарын  ойлап  тапқан  кезде  өте  маңызды  роль  атқарады.

     Бизнес-жоспардың  екінші  қызметі – жоспарлау.  Ол  жаңа  іс-әрекет  бағытының  даму  мүмкіндіктерін  бағалауға  және  фирма  ішіндегі  процестерді  бақлауға  мүмкіндік  береді.

     Үшінші  қызметі  ақша  ссудалар  және  несиелер  тартуға  өз  септігін  тигізеді.  Қазіргі  кезде  көп  жағдайда  белгілі-бір   жобаны  несиесіз  жүзеге  асыру  мүмкін  емес .  Ал  несие  алу   оңай  емес .  Сондықтан  дұрыс  құрылған  бизнес-жоспар  несие  алуда   шешуші   фактор  болып  табылады.

     Төртінші  қызметі  компания  жоспарын  жүзеге  асыру  үшін  өндіріске  өз  капиталын  немесе  өзінде  бар  технологияны  салғысы  келетін  потенциялды  әріптестер  тартуға  мүмкіндік  береді.  Әріптестер  өз  капиталын  немесе  технологиясын  өндіріске  компанияның  белгілі-бір  уақыт  мерзіміндегі  даму  бағытын  көрсететін  бизнес  жоспардың  болғанында  ғана  салады. 

       Фирма  ішілік  жоспарлау  кез-келген  кәсіпорынның  көлеміне  қарамастан  оның  ажырамас  бөлігі  болып  табылады.  Бизнес-жоспар  нақты  жағдайда  бизнесті  бастауға  немесе  кеңейтуге  керекті  талдау  мүмкіншіліктерін  көрсетеді  және  іскер  әріптестерді  тартуда ,  біріккен  кәсіпорындар  құруда  үлкен  рольге  ие,  яғни,  бизнес-жоспарды  дайындау  және  тиімді  қолдану  ең  маңызды  іс-әрекеттердің  бірі  болып  тадылады .   Бұл  жоспар  менеджермен ,  жетекшімен,  фирмамен  немесе  фирма  топтарымен  құрылуы  мүмкін.  Көп  жағдайда  бизнес  жоспарды  дайындау  барысында  потенциялды  әріптестер  және  инвесторлар  анықталады.

       Бизнес-жоспар  екі  негізгі  жолмен  құрылады.  Бірінші  түрінде  бизнес-жоспар  жалдамалы  мамандар  тобымен  құрылады,  ал  жобаның  иницияторлары  мен  алғашқы  тек  алғашқы  мәліметтерді  дайындайды.  Екінші  түрінде  бизнес-жоспарды  инициатордың  өзі  құрады,  ал  методикалық  ұсыныстарды  мүмкін  болатын  инвесторлардан  алады.

       Бизнес  жоспарды  фирмаішілік  және  оның  сыртындағы  преспективті  жағдайлар  бағаланады.  Бизнес-жоспар,  әсіресе,  басшылыққа  акционерлік  меншік  жағдайында  дұрыс  дұрыс  бағыт  таңдауға  өз  септігін  тигізеді.  Себебі,  бизнес-жоспардың  көмегімен  компания  жетекшілері  пайданың  жинақталуы  және  акционерлер  арасында  дивиденттер  түрінде  бөлінуі  туралы   шешімдер   қабылдайды.   Бұл    жоспар   фирманың ұйымдастырушылық -өндірістік  құрылымын  дамыту  және  жетілдіру  туралы  іс- шараларды  жүргізуде  қолданылады.

     Фирмаішілік  қызметімен  бірге  бизнес-жоспарлау  макродеңгейдегі  жоспарлау  стратегиясын  анықтауда  үлкен  мағынаға  ие  болып  келеді. Кәсіпорындардың  ұзақ  мерзімді  бизнес-жоспарлары  экономиканы  мемлекеттік  реттеу  шеңберінде  ұлттық  саяси  жоспарлауды  құрудағы  негіз  болып  табылатын  информациялық  базаны  құрайды. Яғни,  көп  жағдайда  бизнес-жоспар  фирма  ішіндегі  немесе  фирма  сыртындағы  жағдайларды  бағалауға  және  инвестициялар  іздеуде  қолданылады.  Ол  ірі  кәсіпкерлерге  басқа  фирманың  акциясын  сатып  алу  көмегімен  өз  жұмысын  кеңейтуге  көмектеседі ,  сонымен  қатар  жалпы  мемлекеттік  жоспарлау  стратегиясын  құруға  негіз  болып  табылады.

        Практика  жүзінде  бизнес-жоспарды  процесс  ретінде  жүзеге  асыру  үшін  оның  принциптерін  білген  жөн:

-ИКЕМДІЛІК.  Яғни,  ұйым  өмір  сүретін  ортада  болып  жатқан  өзгерістерге  оңай  бейімделгіштігі;

-КОММУНИКАТИВТІЛІК – барлық  іс-әрекеттердің  үйлесімділігі  мен  бірлігі;

-КӨПВАРИАНТТЫЛЫҒЫ – белгіленген  мақсатқа  жету  үшін  альтернативті  мүмкіншіліктердіңішіндегі  ең  жақсысын  таңдау;

-ҚАТЫСТЫҒЫ – жоспаролау процесін  ұйым  жұмысшылары  көзқарасымен  сәйкестендіру;

      Нарықтық  экономикада  бизнес-жоспардың  формасы , мазмұны , құрылымы  бойынша  жіктелуі  төмендегі  суретте  көрсетілген:    

       

  Бизнес-жоспар  келтірілген  суретке  сәйкес  әртүрлі  модификацияда  құрылады.  Яғни,  бизнес  бағыты  бойынша  (өнім,  жұмыс,  қызмет),  жалпы  кәсіпорын  бойынша  (жаңа  немесе  жұмыс  атқарып  тұрған).

     Қаржылық  сауықтыру  бизнес–жоспары  қаржыны  төлеуге  қабілетсіз  кәсіпорындарға  арналып  жасалады.  Ол  кәсіпорынның  негізгі  құжаты  болып  табылады  және:

     –кәсіпорынның  нарықта  өз  орнын  сақтап  қалу  стратегиясын  құру  үшін; 

     –қайта  ұйымдастыру  жоспарын  жасау  үшін;

     –дағдарыс  жағдайында  кәсіпорынды  басқару  үшін;

     –мемлекеттік  көмектің  керек  екендігін  түсіндіру  үшін  қажет. 

     Жоғарыда  айтылғандай  бизнес–жоспардың   негізгі  мақсаты–инвесторлар,  жаңа  акционерлер,  кредиторлар  тарту  болып  табылады.  Сондықтан  инвесторлардың  ұнататын  1–2 бетті  бизнес–жоспардыңқысқа  мазмұнын  дайындау  маңызды  іс  болып  саналады.  Осы  2  бетте  жобаның  ерекшелігі  мен  артықшылығы  нақты көрсетілген  жөн.  Қысқа  мазмұн  инвесторларды  тартатын  алғашқы  құрал  болса,  келесі  ұсынылатын  нәрсе  фирма  туралы  жалпы  мәлімет  болуы  керек:

     I.  Фирманың  құрылуы:

     –фирманың  құрылған  күні (тіркелуі,  орналасқан,жері, фирма  қайда  және  кіммен  тіркелген);

     –фирманың  ұйымдастырушылық–құқықтық  формасы;

     –фирма  капиталының  құрылымы  (шығаруға  рұқсат  етілген  акциялар  саны,  шығарылған  және  айналымдағы  акциялар  саны,  олардың  биржалық  бағасы)

     –фирманың  есеп–шоттары  бар  банктер;

     –фирманың  жетекшісі,  төрағасы,  директоры;

     –фирма  бухгалтері;

     –фирма  юристі;

     –негізгі  менеджерлер,  олардың  білімі,  тәжірибесі;

     II.  Фирманың  ұйымдастырушылық  құрылымы

     III.  Фирма  имиджі:

      –Фирма  несімен  белгілі;  ?

      –оның  басқа  фирмалардан  айырмашылығы  неде?

      –фирманың  саудалық  белгісі  қай  жерде  белгілі?

      –кім  негізінен  бұл  фирманың  тауарын  сатып  алады?  Сонымен  қатар  осы  жерде  фирманың  негізгі  тұтынушыларын  көрсеткен  жөн.

      Қорытындыда керекті  қыржыландыру  көлемін  және  фирманың  қаржыландыру  көмегімен  капиталды  өсіруі  үшін  қандай  іс–әрекеттерді  жүзеге  асырайын  деп  жатқандығын  айта  кеткен  дұрыс.

Бизнес-жоспарды өз бетімен қалай құруға болады

Жоспар — білімді адамдардың арманы

Эрнст фон Фейхтерслебен , ағылшын ғалымы, философ, әдеби сыншы

Бизнес-жоспарлаудың мақсаттары

Өз ісіңді таңдап, оны қалай ұйымдастыратыныңды шешіп алу қажет. Демек, ол алдағы болашақты жоспарлау деген сөз. Бизнес-жоспар барлық адамдарға, атап айтқанда:

•    Өз жобасын іске асыру үшін қарызға ақша сұрайтын адамдарға, яғни банкирлер мен инвесторларға.

•    Өз міндеттері мен болашағын түсіну үшін сіздің қызметкерлеріңізге.

•    Өз идеяңыздың шынайылығы мен нақтылығын тексеру үшін өзіңізге керек.

Бизнес-жоспар – бұл:

1. Болашақ кәсіпорынның немесе жобаның барлық негізгі қырларын сипаттайды.
2. Оның ықтимал барлық проблемаларына талдау жасайды.
3. Анықталған проблемалардың шешу жолдарын қарастырады.

Дұрыс жасалған бизнес-жоспар — «Ойластырылған іс ақша салуға лайық па және ол барлық жұмсалған шығындардың орнын толтыратын пайда әкеле ме?» деген сұрақтың нақты жауабы болып табылады.

Маңызды! Оны компанияның болашақ және қазіргі көшбасшылары, яғни бизнес-жоспарды іске асыру үшін барлық жауапкершілікті өз мойнына алатын адамдар жоспарлауы тиіс. Бұл дегеніміз, әрине, осы саладағы кеңес берушілер мен сарапшылардың қызметін пайдаланбау керек деген сөз емес. Алайда, консалтингтік фирмалар оны құру үшін 2 мың АҚШ долларынан бастап 40 мың АҚШ долларына дейін қомақты қаржы сұрайтыны белгілі. Оны аз шығын жұмсай отырып, өзіңіз де жасай аласыз. Бұл жұмысқа тікелей өзіңіз кірісу арқылы болашақ қызметіңіздің үлгісін жасап қана қоймай, өзіңіздің және түпкі ойыңыздың беріктігін тексере аласыз.
Сонымен, бизнес-жоспардың негізгі мақсаты: кәсіпкерлерге келесі міндеттерді шешуге көмектеседі:

—    Болашақ нарықтың сыйымдылығы мен даму келешегін зерттеу қажет.
—    Нарыққа қажет өнімді өндіру үшін шығындарды бағалау керек. Оларды бағамен салыстыру қажет.
—    Істің жағдайын реттеуге мүмкіндік беретін көрсеткіштерді анықтау керек.

Есіңізде болсын! Бизнес-жоспар әдетте болашаққа арналып жазылады және оны 3-5 жыл ілгеріге құрған жөн. Бұған қоса, бірінші жыл үшін негізгі көрсеткіштерді айға, екінші жылы – тоқсанға бөлу қажет, тек үшінші жылдан бастап жылдық көрсеткіштермен шектелген дұрыс. Алайда, біздің экономикамызды, оның тұрақсыздығын есепке ала отырып, бір жылдан астам уақытқа бизнес-жоспар құру – тиімсіз болмақ. Сондықтан, қазір көпшілік адамдар жоспарды тек бір жылға құрумен шектелуде.

Бизнес-жоспардың құрылымы

Бизнес-жоспардың құрылымы күрделі. Фирманың құрылған сәтінен бастап оның тұрақты және орнықты болғанға дейінгі өмір тарихы іскерлік тілмен жазылуы керек, бірақ ол адамдарға анық және түсінікті болуы тиіс. Бизнес-жоспар кез келген кәсіпкерге, қаржыгерге және банк қызметшісіне, сондай-ақ әлеуетті серіктеске түсінікті болғаны жөн. Құпиялылық туралы меморандум бизнес-жоспармен танысқан тұлғалармен ондағы ақпараттың құпия екендігін ескерту үшін жасалады. Меморандумда көшіруге, жобаны үшінші тұлғаға беруге тыйым салу және жобаны авторға қайтару туралы талап болуы мүмкін.

Бизнес-жоспар қысқа әрі нұсқа болуы шарт. Кейде мәселенің мәнін ашып көрсету үшін оның мазмұнын едәуір тереңдетіп жібереді. Ұсынылатын көлемі: 30-70 бет, одан асырмау керек. Ал, қалған барлық қосымша материалдарды бизнес-жоспардың қосымшасына енгізген дұрыс.

Есте сақтаңыз! Қысқа да нұсқа ақпаратты ұсынған маңызды.

Сізге ескеруге қажетті басты дүниелер мыналар:

1. Аннотация (1 бетке дейін) – жоғары басшылыққа жазбаша жолданым.

2. Резюме (1-3 бет) – бизнес-жоспармен танысуға арналған негізгі ақпарат.

3. Бизнес–жоспар (45-60 бет)  — сарапшылар мен инвестордың мамандары жобамен егжей-тегжейлі танысу үшін қажет.

Қаперіңізде ұстаңыз! Кез келген бизнестің өзіне тән ерекшеліктері болады. Сәйкесінше, барлық жағдайда қолданылатын «стандартты» жоспар да болмайды. Бизнес-жоспар жасаудың тек жалпы қағидалары, құрылымы ғана бар.
Әрі қарай бизнес-жоспардың мазмұнын толығырақ баяндайық.

Резюме

Сіздің бизнесіңіз қорытындыдан басталуы тиіс. Сіз, әрине, оны ең соңғы кезекте жазасыз. Бірақ, ол сіздің бизнес-жоспарыңыздың ең бірінші тармағында болуы керек. Резюме – жазылып қойған бизнес-жоспардың қорытындысы. Бұл – әлеуетті инвесторлардың көпшілігі оқитын жалғыз бөлім.
•    Бизнес-жоспардың мақсаты.
•    Қаржыға мұқтаждық, олар қандай мақсат үшін қажет.
•    Бизнестің және оның мақсатты тұтынушысының қысқаша сипаттамасы.
•    Бәсекелестерден басты айырмашылықтар.
•    Негізгі қаржылық көрсеткіштер.

Бизнес–жоспар:

1. Мақсаты мен міндеттері

Бұл жерде сіз идеяларыңызға талдау жасау (SWOT–анализ) керексіз. Мықты және әлсіз тұстарын, сондай-ақ мүмкіндіктер мен қауіп-қатерлерді ашу қажет.
•    Идеяларға талдау жасау.
•    Қызметіңіздің мақсаты (неге қол жеткізгіңіз келеді)
•    Салаға сипаттама беру.

2. Өнім (қызмет көрсету)

Бұл бөлімнің анық, нақты әрі барлығына түсінікті тілмен жазылуы өте маңызды.
•    Өнімге немесе қызмет көрсету түріне және оны қолдануға сипаттама беру
•    Бірегейлік
•    Бизнеске қажетті технологиялар мен біліктілік
•    Лицензия/патенттік құқық

3. Нарыққа талдау жасау

Нарық пен маркетинг – барлық компания үшін шешуші фактор саналады. Сіз алдын ала ауқымды көлемдегі «қолжазбалық» ақпаратты жинап, оны сұрыптап алуыңыз қажет.
•    Сатып алушылар.
•    Бәсекелестер (олардың мықты және осал тұстары).
•    Нарықтың сегменттері.
•    Нарықтың көлемі мен оның өсу шегі.
•    Нарықтағы бағалау үлесі.
•    Клиенттеріңіздің құрамы.
•    Бәсекелестіктің ықпалы.

4. Маркетинг жоспары

Бұл кезеңдегі негізгі міндет – әлеуетті инвестордың сеніміне ие болып, ықыласына бөлену. Егер сіздің арнайы біліміңіз болмаса, маркетинг туралы кітаптар оқып, мамандардың көмегіне жүгінгеніңіз жөн.
•    Маркетингтік орналастыру (бәсекелестермен салыстыра отырып, өнімдердің, қызмет көрсетудің негізгі сипаттамаларын көрсету).
•    Баға белгілеу (тауарлардың бағасын қалай дұрыс қою керек).
•    Тауарларды тарату сызбасы.
•    Сатылымды ынталандыру тәсілдері.

5. Өндіріс жоспары

Мұнда сіз жалға алатын ғимаратыңызға, оның орналасқан жеріне, жабдықтарға, қызметшілерге қатысты барлық мәселелерді қарастыруыңыз керек.
•    Ғимаратыңыздың немесе кеңсеңіздің орналасуы.
•    Жабдықтар.
•    Негізгі материалдар мен жабдықтарды жеткізетін дереккөздер.
•    Қосалқы мердігерлерді пайдалану.

6. Басқарушылық қызметкерлер

Инвестиция бизнес-жоспарға емес, нақты адамдарға салынады. Сондықтан, бұл – аса маңызды тармақтардың бірі саналады.
•    Негізгі басқарушылық құрам.
•    Қызметкерлер құрамы.
•    Ақы төлеу.

7. Қажетті ресурстар көзі және көлемі

Бұл тармақта сіз төмендегілерге қатысты өз ойларыңызды қалыптастыруыңыз керек:
•    Қажетті қаржы көлемі.
•    Оны алу көздері, тәртібі, мерзімі.
•    Қаражатты қайтару мерзімі.

8. Қаржы жоспары мен қауіп-қатерлерге талдау жасау

Іскер адамдар санмен жұмыс істегенді жақсы көретіндер және одан қорқатындар болып екіге бөлінеді. Бірінші топқа кіретіндерге бизнес-жоспардың бұл тармағы – өте маңызды болмақ.
•    Сатылым көлемі, табыс мөлшері, тауардың өзіндік құны және т.б.
•    Қауіп-қатерлер мен олардан құтылудың жолдары.

9. Егжей-тегжейлі қаржылық жоспар

Өзіңіздің бизнес-жоспарыңызға егжей-тегжейлі қаржылық жоспарды енгізуіңіз қажет:
•    Сатылым көлеміне болжам жасау.
•    Пайда мен шығынды бағалау.
•    Қолма-қол ақша ағынына талдау жүргізу (бірінші жылы ай сайын, кейін тоқсан сайын).
•    Жылдық теңгерімдік тізімдеме

Бизнес-жоспарды құру бойынша бірнеше кеңес айта кеткен жөн:

1. Ең алдымен, басқа адамдардың жасаған бірнеше бизнес-жоспарымен танысып шығыңыз.
2. Бизнес–жоспар сіздің даралығыңызды көрсетуі тиіс.
3. Бизнес-жоспарды әзірлеу – еріксіз қиялыңызды талап ететін жұмыс.
4. Таңдаған бағыт бойынша дағды мен тәжірибе жинақтаңыз.
5. Моральдық және физикалық тұрғыдан жүдеген кезде емес, бойыңыз күш-қуатқа толы күндері жазыңыз.

Сәттілік серігіңіз болсын!

---

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: